We praten de hele dag met elkaar. Hoe we over een gebeurtenis en onze rol erin praten, lijkt soms gepaard te gaan met ‘onschuldig’ taalgebruik maar bevatten nog wel eens denkfouten en aannames.

 

Bovendien vinden ook in onszelf hele gesprekken of opmerkingen plaats. Het kritische stemmetje binnen in je gebruikt dan woorden naar onszelf waarmee het impliciet instructies geeft hoe het had moeten zijn of hoe jijzelf had moeten zijn. Hier liggen overtuigingen liggen aan ten grondslag. Als je er voor openstaat kun je jezelf een groot plezier doen om stil te staan bij de beperking die er in opgesloten zit.

 

Denkfouten vertekenen de werkelijkheid

Denkgewoonten die je voortdurend gebruikt om de werkelijkheid te interpreteren, vormen een filter op de werkelijkheid. Door een filter naar de werkelijkheid kijken, dat is iets wat we nu eenmaal doen, iedereen. Dat is onvermijdelijk.

 

De denkfouten en aannames kunnen de situatie vertekenen. Ze impliceren dan een oordeel op wat er gebeurt omdat ze automatisch een etiket op een gebeurtenis of een persoon plakken, zonder dat er een open en verhelderend gesprek heeft plaatsgevonden. Echter merk je dat je je laat leiden door onrealistische denkgewoonten dan kan het zijn dat je jezelf beperkt. Wat impact kan hebben op je gevoel van eigenwaarde.

 

Bijvoorbeeld:

Als een collega aangeeft niet met jou mee te willen rijden naar die gezamenlijke afspraak, dan kun je dit gewoon zo aannemen. Of je kunt je automatische denkpatroon handhaven en deze afwijzing zien als een persoonlijke belediging en op die manier jezelf een slag toebrengen aan je gevoel van eigenwaarde.

 

Drie veel voorkomende denkfouten die onschuldig lijken maar van invloed kunnen zijn op je eigenwaarde:

 

1. Overgeneraliseren
2. Gedachtelezen
3. Negatief filteren

 

Overgeneraliseren

Je merkt wanneer je aan het overgeneraliseren bent als het kritische stemmetje in je woorden gebruikt als: nooit, altijd, alle, geen een, niemand, iedereen etc. Het kritische stemmetje gebruikt deze kwalificaties om mogelijkheden uit te sluiten, waarmee verandering of groei wordt belemmerd.

 

Bijvoorbeeld:

• ‘Ik maak er altijd een zooitje van.’
• ‘Niemand begrijpt mij.’
• ‘Ik kom nooit door deze stapel werk heen.’
• ‘Ik kom altijd te laat.’
• ‘Iedereen denkt dat ik een idioot ben.’

 

Als je overgeneraliseert, betekent dat, dat je bij één misstap jezelf direct diskwalificeert. Eén gewist bestand, betekent dat je een digibeet bent. Eén directe opmerking, betekent dat je een hork in communicatie bent. Eén niet gehaalde deadline, betekent dat je niet capabel bent voor deze baan. Eén omgestoten glas, betekent je dat onhandig bent en er altijd een bende van maakt.

Je neemt één gebeurtenis of feit en maakt daar een algemene wet van, zonder die nog eens aan een onderzoek te onderwerpen. Met het creëren van deze absolute wetten, beperk je je eigen leven.

 

Gedachtelezen

Gedachtelezen is een denkpatroon waarbij je aanneemt dat anderen precies zijn zoals jij. Je neemt aan dat anderen zich precies zo voelen als jij je voelt, omdat je aanneemt dat mensen dezelfde aarde en ervaringen hebben. Of dit nu waar is of niet.

 

Gedachtelezen wordt funest voor je eigenwaarde als je innerlijke kritische stemmetje negatieve input levert en jij denkt dat iedereen het eens is met je negatieve oordeel over jezelf, zonder dat je de echte feiten bespreekt.

• ‘Ze vindt dat ik niks te melden heb, daarom wil ze niet bij mij zitten op de verjaardag.’
• ‘Hij is zo stil omdat ik te laat was en nu is hij boos.’
• ‘Ze fronst steeds zo, ik houd maar mijn mond. Het zal haar allemaal wel te veel zijn.’

 

Gedachtelezen maakt echte communicatie onmogelijk.

 

Negatief filteren

Als je negatief filtert, bekijk je de wereld door een donkere lens. Je kunt slechts een aantal dingen zien en horen. Je aandacht wordt alleen gewekt door bepaalde zaken, bijvoorbeeld waarin je tekort bent gedaan, bent afgewezen, oneerlijk bent behandeld, etc. Je selecteert bepaalde feiten, richt je aandacht daarop en negeert de rest. Je hebt blinde vlekken die het bewijs maskeren dat je de moeite waard bent.

 

Je kunt ervan uitgaan dat je negatief filtert als je kritische innerlijke stem telkens weer bepaalde thema’s of kernwoorden gebruikt: gevaarlijk, oneerlijk, stom, tekortgedaan. Check je geheugen op sociale gebeurtenissen of gesprekken om te zien of je je alles herinnert wat zich heeft afgespeeld of wat er is gezegd. Als je je van een drie uur durende eetafspraak alleen de momenten kunt herinneren waarin je wijn hebt gemorst en je vernederd hebt gevoeld, dan filter je waarschijnlijk alleen de negatieve ervaringen uit.

 

De negatieve ervaringen worden op den duur de focuspunten in je leven en je hebt geen aandacht voor alle andere dingen die er ook zijn.

 

Word je bewust van denkfouten en aannames. Je maakt jezelf onnodig klein of je beperkt jezelf, bijvoorbeeld in je mogelijkheden en contacten. Blijf open en nieuwsgierig opmerken wat jij jezelf vertelt.

 

 

Herken je dit of wil je reageren?

Heb je hier vaker aan gewerkt en heb je het gevoel niet verder te komen? Stuur gerust een mail naar: info@zwaardcoaching.nl .

 

Ik ben Nicolette Zwaard (1972). Door het schrijven van artikelen wil ik jou inspireren en tips geven, zodat je keuzes maakt,  je plek inneemt waar je tot je recht komt en zo rust kunt krijgen in je hoofd en lijf. Een plek waarbij je aandacht hebt voor jezelf en verbinding met anderen.

Met veel plezier ben ik werkzaam in mijn praktijk in Apeldoorn en werk ik ook buiten in de natuur.  Wil je geen enkel artikel missen? Schrijf je dan in voor de Inspiratie Nieuwsbrief. Of volg mij op Linkedin.