‘Jij kunt ook niet tegen kritiek…’ De opmerking van mijn manager werd als een bommetje in de ruimte gedropt. Hoe ik eerder had gereageerd, daar was ik mij niet bewust van. Maar in dit gesprek werd dat blijkbaar aan de orde gesteld naar aanleiding van een rapport wat ik had opgesteld en een collega die daar een mening over had.

 

Voor mij lag het rapport wat ik met veel enthousiasme had geschreven. Mijn eerste rapport voor dit bedrijf waar ik nog maar kort werkte. Ik had het opengeslagen en de eerste pagina zag rood van de opmerkingen. Iemand was hier enthousiast los gegaan met een rode pen. Al bladerend bleef het niet bij die eerste pagina. Het hele stuk was op dezelfde manier gecorrigeerd.

 

Pats, mijn illusie over hoe goed ik hierin was, wankelde. Dit was heel raar, hier was ik gewoon goed in. In mijn herinnering had ik nog nooit zo’n terugkoppeling gehad en al helemaal niet op die manier. Mijn rapporten en artikelen werden doorgaans positief beoordeeld. Was het onderzoek dan niet goed? Klopte de conclusie niet? Of was het een verschil van mening over de manier van verwoorden? Het beeld in mijn hoofd klopte gewoon niet met wat hier met mijn rapport gebeurd was!

 

In de vlaag van verbijstering was ik op dat moment niet in staat om er bovenuit te stijgen en te overzien waar het over ging. Het enige wat ik nog hoorde was ‘niet goed genoeg’. Je reactie niet en het rapport ook niet.

 

Omgaan met kritiek – 3 tips

Het horen van kritiek laat je zelfvertrouwen wankelen. De negatieve opmerkingen zeggen dat je op de een of andere manier niet waardevol bent en je voelt hoe je zelfbeeld in elkaar zakt. Kritiek van buitenaf ondermijnt je zelfvertrouwen zo snel omdat het je eigen innerlijke kritische stemmetje direct wakker schopt en de kritiek nog eens versterkt. De criticus van binnen voelt dat hij een medestander heeft in de criticus van buiten en ze bundelen de krachten.

 

Je bent de muren van je slaapkamer aan het schilderen. Je schiet goed op en hebt plezier in je werk. de kamer ziet er als nieuw uit. Er komt iemand binnen, die zegt: ‘Dat ziet er goed uit. Ziet het er ook zo uit als de verf droog is? Wil je het echt zo fel? O jee, wat een spetters op de vloer. Die krijg je er vast niet meer af als de verf droog is.’

Weg je goede humeur. De kamer die je net nog zo opgeknapt vond, is ineens veel te fel en ook nog eens verziekt door alle spetters die misschien niet meer verwijderd kunnen worden.

 

Er zijn verschillende soorten kritiek. Soms is kritiek opbouwend, bijvoorbeeld als de het bedoeld is om je te helpen en de kritiek verpakt is in goede suggesties. In andere gevallen is de kritiek alleen maar heel vervelend en bestaat ze uit een zinloze opsomming van je tekortkomingen.

 

In feite heeft kritiek niets met echt zelfvertrouwen te maken. Echt zelfvertrouwen is aangeboren, onontkenbaar en onafhankelijk van de mening van een ander. Het kan noch afnemen door kritiek, noch toenemen door complimenten. Je hebt het gewoon. De truc is om ervoor te zorgen dat je door de kritiek je zelfvertrouwen niet vergeet.

 

Wat als de kritische opmerkingen op jou afkomen. Wat kan je dan doen?

Je kunt effectief op kritiek reageren door assertief te zijn. Assertief reageren betekent dat je niet aanvalt, je niet overgeeft, en ook de criticus niet saboteert. Als je assertief reageert neem je misvattingen weg, erken je wat je juist vindt in de kritiek, negeer je de rest en stop je de onwelkome aanval zonder daarbij je zelfvertrouwen te hoeven opofferen.

 

1.Erkennen

Bij ‘erkennen‘ geef je eenvoudig toe dat degene die kritiek heeft gelijk heeft. Als iemand je bekritiseert en de kritiek is juist, dan hoef je alleen maar aan te geven dat de ander gelijk heeft. Het doel is om de kritiek onmiddellijk te stoppen. Dat werkt meestal uitstekend.

Ja je hebt gelijk. De verf heeft een felle kleur en er zijn spetters op de vloer terecht gekomen.

Jezelf nader verklaren / uitleg geven, is niet zonder meer nodig.

 

2. Verhullen 

Bij verhullen gaat het om een symbolische instemming met een criticus. Deze reactievorm wordt toegepast als de kritiek niet opbouwend en ook niet juist is.

• Gedeeltelijk instemmen

Als je voor een deel instemt, richt je je op één ding van wat de ander zegt en erken je dat deel. Bijvoorbeeld:

Je hebt gelijk, het klopt inderdaad dat er spetters op de vloer terecht gekomen zijn bij het schilderen.

 

• Instemmen met de mogelijkheid

Hierbij stem je in door te zeggen ‘het is mogelijk dat je gelijk hebt’. Zelfs als de kans in jouw ogen minimaal is, kun je in alle eerlijkheid zeggen dat het mogelijk is.

Je hebt gelijk, het zou kunnen dat niet alle spetters niet van de vloer af kunnen worden gehaald als de verf droog is.

 

• In principe instemmen

Deze techniek bevestigt de logica van de criticus zonder persé in te stemmen met alle aannamen van de criticus. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de ‘als … dan’-vorm

Je hebt gelijk, als ik de verfspetters lang laat drogen, dan kan het lastig zijn om ze te verwijderen.

 

Het voordeel van ‘verhullen’ is dat het je criticus het zwijgen oplegt, zonder dat je daarbij je zelfvertrouwen aantast. De criticus hoort de magische boodschap ‘je hebt gelijk’ en is daar tevreden mee. Soms zul je het moeilijk vinden om het bij de verhullende instemming te laten. Je kunt de neiging hebben om precies te vertellen hoe je erover denkt en wat je erbij voelt. dat is niet erg, als jouw reactie ook weer opbouwend is en de ander open staat voor een andere interpretatie. Echter, heel vaak is het het niet waard om er uitgebreid tegenin te gaan.

 

3. Diepgaand onderzoeken

Veel kritiek is nogal vaag. Je begrijpt helemaal niet waar de ander precies op doelt. Je moet de bedoeling en de betekenis dus diepgaander onderzoeken. Zodra je de volledige boodschap boven tafel hebt, kun je bekijken of de kritiek opbouwend is of je het er volledig of gedeeltelijk mee eens bent en hoe je het beste kunt reageren.

 

Kritiek: ‘Je laat je niet voldoende gelden.‘

Onderzoek:

m: Wat bedoel je precies met ‘laten gelden’?

d: Nou, je bent niet echt zichtbaar.

m: Wat wil je dan dat ik wel doe?

d: Dat je niet alleen maar achter je beeldscherm zit.

m: Toch wil ik weten wat je wilt dat ik wél doe.

d: Nou, bijvoorbeeld dat je er ook eens wat zegt als Ans ons weer van het werk houdt met negatieve opmerkingen over collega’s.

m: En wat nog meer?

 

Het voordeel van een nader onderzoek is dat je informatie krijgt die je nodig hebt om te ervaren waar de kritiek nu eigenlijk over gaat. Dat heb je nodig om op de kritiek te kunnen reageren. Je kunt er achter komend dat wat eerst als kritiek klonk, in feite een suggestie, een teken van bezorgdheid of een noodkreet is. Het verhelderen van de boodschap van de criticus kan er zelfs voor zorgen dat een terloops geuite klacht uitmondt in een goed gesprek.

 

Het nadeel van het nader onderzoek is dat het een tussenstap is. je zult de bedoeling en de betekenis van de kritiek achterhalen, maar nog steeds moet je uitzoeken of je zult instemmen of verhullen.

 

En mijn herinnering aan de kritische opmerking?

Achteraf kan ik concluderen dat ik daar ontzettend veel heb geleerd. De opmerking was een wake-up call en een spiegel. Op dat moment nieuw en even lastig. En de opening was niet direct opbouwend. Per saldo was het een opening om mij te ontwikkelen. Wat had het fijn geweest als ik toen ook de souplesse had gehad om rustig te overzien en de handvatten om te reageren!

 

 

Bron: Zelfvertrouwen – Matthew Mckay en Patrick Fanning

 

 

Herken je dit of wil je reageren?

Heb je hier vaker aan gewerkt en heb je het gevoel niet verder te komen? Stuur gerust een mail naar: info@zwaardcoaching.nl .

 

Ik ben Nicolette Zwaard (1972). Door het schrijven van artikelen wil ik jou inspireren en tips geven, zodat je keuzes maakt,  je plek inneemt waar je tot je recht komt en zo rust kunt krijgen in je hoofd en lijf. Een plek waarbij je aandacht hebt voor jezelf en verbinding met anderen.

Met veel plezier ben ik werkzaam in mijn praktijk in Apeldoorn en werk ik ook buiten in de natuur.
Wil je geen enkel artikel missen? Schrijf je dan in voor de Inspiratie Nieuwsbrief. Of volg mij op Linkedin.